Balık Kılçığı Diyagramı

İş hayatında ulaşmak istediğimiz hedeflerimiz ve çözmek istediğimiz problemler vardır. Genellikle bazı kurumlar var olan problemlere karşısında gerçek nedenleri bulmaya çalışmadan günü kurtarmaya çalışır. Ancak problemlerin nedenlerini keşfedip çözmeye çalışmak isteyenler  için bugün bir önerim var. İlk kez toplam kalite yönetimi dersimizde gördüğüm problem çözme araçlarından biri olan Balık Kılçığı Diyagramı.

Balık Kılçığı Diyagramı, bir diğer adıyla Ishikawa Diyagramı Tokyo Üniversitesi’nde Dr. Kaoru Ishikawa tarafından problem çözmede kullanılan bir teknik olarak geliştirilmiş.  Problem üzerinde problemin ana nedenlerini, alt nedenlerini tespit etmek ve çözmek için uygulanan bir yöntemdir. Bir problem olan “sonuçtan” yola çıkar ve nedenleri belirlemek için “neden” sorusunun sorulması ile devam eder.

Diyagramı doğru bir şekilde oluşturmak için aşağıda yer adımları gerçekleştirebilirsiniz.

1. Sorun veya Hedef Tespiti 

Yaşanılan sorun örneğin benzin israfı olduğunu varsayalım.

2. Balık Kılçıkları Oluşturma

Benzin israfı için balık kılçıkları oluşturmaya başlayın. Tipik faktörler 3m+1i  kuralı olarak geçer. Mevcut hedef ya da probleme göre bu kuralı kullanabileceğiniz gibi birçok başlık nedenleri de kendiniz oluşturabilirsiniz. Omurga başlıkları 3m (malzeme, metot, makine)+1i (insan) kullanılarak yazılır. Bunlara var olan soruna göre ekipman, çevre, çalışma koşulları, yönetim gibi birçok başlıklar da eklenir.

Bu sorun için etkili olan nedenler balığın kılçığı olarak yerleştirilir. Ardından bu faktörler hakkında beyin fırtınası yapılır ve problemin  alt nedenleri (kılçıklar) ortaya çıkmaya başlar. Beyin fırtınasının ardından problemin nedenleri önem sırasına konulur.

3. Balık Kılçığı Analizi

Diyagram, mevcut problemin tüm faktörlerini bir arada görmemizi sağlar. Mevcut problem için kritik unsurlar nelerdir? Mevcut problem başka yerlerde karşımıza çıkıyor mu? vb. sorulara balık kılçığı diyagramı cevap verir.

4. Eylem Planı Oluşturma

Yapılan analizler mevcut problemin öncelikleri ortaya çıkararak eylem planınızı oluşturmanızı sağlar.

Özetle Balık Kılçığı Diyagramı, problem çözme araçlarından biridir. Probleme neden olan tüm faktörleri ve nedenleri bir arada görmemizi, bunların analizini yapmaya ve karar vermemizi sağlayan bir  tekniktir.

Not:Bu yazı kalite yönetim araçlarını iş ya da günlük hayatına uygulamak isteyenler için yazılmıştır. Endüstri Mühendisliği Bölümü okuyan arkadaşlarıma da yararlı olmasını dilerim.

Görsel Kaynak: Benzin israfı örneğini Doğuş Üniversitesi Toplam Kalite Yönetimi dersimize ait ders notudur.

Reklam